تعمیر و عیب یابی دستگاههای فشار خون سنج عقربه ایی و دیجیتال

تعمیر دستگاه فشار سنج دیجیتال و عقربه ایی

  دانلود نسخه الکترونیکی کتاب

برای دسترسی به فیلمهای آموزشی میتوانید  اینجا کلیک کنید.

معرفی:

فشارخون یکی ازعلایم حیاتی مهم بدن انسان بوده و اطلاعات مهمی درمورد سلامتی بدست می دهد. اندازه گیری فشارخون،بوسیله دستگاه فشارسنج انجام میشود و شیوه ها و روشهای ظریفی دارد که در هنگام اندازه گیری فشار ماکزیمم و مینیمم می بایست رعایت شوند.

فردی که فشارخون رااندازه میگیرد بایدبا این شیوه ها و روشها آشنایی کامل داشته باشد؛ درغیراینصورت یک اشتباه کوچک ممکن است به کسب اطلاعات ناصحیح درباره مقدار فشار خون اندازه گیری شده منجر شود.

تعریف فشارخون

برای اینکه خون درشریانها یا اعضای بدن جاری شود و مواد غذایی را به اعضای مختلف بدن برساند، نیاز به نیرویی دارد که این نیرو فشارخون نام دارد و مولدآن قلب است. قلب خون را به طور مداوم به داخل دو شریان عمدة بدن، به نام آئورت وشریان ششی پمپ میکند.

ازآنجا که پمپ کردن خون توسط قلب به داخل شریانها نبض داراست، فشارخون شریانی بین دوسطح حداکثر و حداقل در نوسان است. سطح حداکثر یا سطح سیستولی درزمان انقباض قلب وسطح حداقل یا دیاستولی در زمان استراحت قلب بوجود می آید.

فشارخون به دو عامل مهم بستگی دارد؛ یکی برون ده قلب است، یعنی مقدار خونی که در هر دقیقه به وسیله قلب به درون آئورت پمپ می شود و عامل دیگر، مقاومت رگ است؛ یعنی مقاومتی که بر سر راه خروج خون از قلب در رگها وجود دارد. اگر بخواهیم این رابطه را به شکل فرمول نشان دهیم به قرار زیر است :

مقاومت  رگ × برون ده قلب = فشارخون

با تغییر برون ده قلب یا مقاومت رگ مقدار فشار خون تغییر می کند. همچنین فشارخون درطول روز تحت تأثیر عوامل مختلفی تغییر می کند که از جمله این عوامل وضعیت بدن، فعالیت مغز، فعالیت گوارشی، فعالیت عضلانی، تحریکات عصبی، تحریکات دردناک، مثانه پر، عوامل محیطی مثل دمای هوا و میزان صدا ، مصرف دخانیات، الکل، قهوه و دارو است.

غالباً فشارخون را در شریان بازویی و در راستای قلب اندازه می گیرند. در هر فرد فشارخون را در دو سطح حداکثر و حداقل اندازه گیری می کنند. در زمانیکه قلب منقبض می شود، فشارخون به حداکثر مقدار خود میرسد؛ این سطح را فشار ماکزیمم یا سیستولی می نامند.

سطح مینیمم یا دیاستولی در زمان استراحت قلب که فشار خون به حداقل مقدار خود می رسد، بدست میآید. هر دو سطح فشارخون به صورت دو عدد کنار هم یا به صورت کسر بر حسب میلیمتر جیوه نشان داده میشود، مثلاً۸۰/۱۲۰ یا و عدد بزرگتر۱۲۰معادل فشار ماکزیمم و عدد کوچکتر۸۰ معادل فشار مینیمم است.

تقسیم بندی فشارخون

۱- فشارخون مطلوب : فشار ماکزیمم کمتر از ۱۲۰ میلیمتر جیوه و فشار مینیمم کمتر از ۸۰ میلیمتر جیوه

۲- فشارخون طبیعی : فشار ماکزیمم کمتر از ۱۳۰ میلیمتر جیوه و فشار مینیمم کمتر از ۸۵ میلیمتر جیوه

۳- فشارخون کمی بالاتر از طبیعی : فشار ماکزیمم بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلیمتر جیوه یا فشار مینیمم بین ۸۵ تا ۹۰ میلیمتر جیوه

۴- فشارخون بالا : فشار ماکزیمم ۱۴۰ میلیمتر جیوه و بیشتر یا فشار مینیمم ۹۰ میلیمتر جیوه و بیشتر

اهمیت اندازه گیری فشارخون

فشارخون بالا یکی از عوامل خطرساز بیماریهای عروق کرونر قلب (عروقی که به قلب خون می رسانند) است و به اعضای حیاتی مهم مثل مغز، قلب، کلیه و چشم آسیب جدی می رساند.

اگر فشارخون بالا شناخته شود و بموقع درمان گردد، می توان بسیاری از عوارض فشارخون بالا را پیشگیری کرد؛ اما چون فشار خون بالا معمولا ًبدون علامت است، “قاتل بیصدا ”یا “Silent killer” نامیده می شود، و برای پی بردن به فشارخون بالا باید فشار خون را اندازه گیری کرد. برای اینکار بایستی از دستگاه اندازه گیری فشار خون استفاده نمود.

دستگاه اندازه گیری فشارخون

دستگاه اندازه گیری فشارخون یک وسیله ضروری در تشخیص پزشکی است. این دستگاهها انواع مختلفی دارد: جیوه ای، عقربه ای و دیجیتال

هرکدام از این دستگاهها مزایا و معایب خاص خود را دارند که به آنها اشاره می کنیم:

  • فشار سنجهای جیوه ایی:این فشارسنجها دقت بالایی داشته و قیمت آنها نیز متوسط محسوب می شود.اما شرایط نگهداری آنها مشکل بوده و در صورت عدم بستن شیر جیوه پس از هربار اندازه گیری امکان تخلیه جیوه درون مخزن آن وجود دارد که با توجه به سمی بودن جیوه مشکلاتی برای کاربر می تواند ایجاد شود
  • فشار سنجهای عقربه ایی: این فشار سنجها نیز دقت خوبی داشته و قیمت آنها از مقادیر بسیار پایین تا قیمتهای نسبتا بالا را شامل می شود. که مدلهای قیمت بالای آن علاوه بر دقت بسیار زیاد و کیفیت ساخت مناسب معمولا ضد ضربه و ضد آب هم هستند. با توجه به این موارد بیشترین نوع فشار سنج موجود در بازار نیز و پر کاربرد ترین آنها محسوب می شود.
  • فشارسنجهای اتوماتیک (دیجیتال) :دقت این فشار سنجها بالا نبوده( به دقت نمونه های جیوه ایی و عقربه ایی) اما به دلیل کاربری ساده و قیمت مناسب آنها بعنوان فشار سنج خانگی بسیار متداول هستند. در دو نوع بازویی و مچی در بازار موجود بوده که نوع بازویی آن از دقت بالاتری نسبت به مدل مچی برخوردار است.

نحوه کار انواع فشار سنج

فشارسنج جیوه‌ای:

این نوع فشارسنج مهمترین استاندارد اندازه‌گیری فشار خون شناخته می‌شود. در این دستگاه‌ها، یک ستون جیوه مثل دستگاه دماسنج وجود دارد که فشار را نشان می‌دهد. احتمال درست کار نکردن این دستگاه خیلی کم است. ستون جیوه تنها چیزی است که در آن حرکت می‌کند. هنگام خواندن فشار، باید به اعدادی دقت شود که در دو طرف ستون جیوه ارائه شده‌اند. با این‌حال، استفاده از فشارسنج جیوه‌ای رو به کاهش است، چون جیوه سمی است و می‌تواند محیط را آلوده کند.

فشار سنج جيوه ايي

فشار سنج جيوه ايي

فشارسنج عقربه‌ای:

گیج اندازه گیر این نوع از فشار سنج دارای بالشتکهایی از هوا بوده که در اثر پر شدن کاف فشار داخل بالشتک نیز زیاد شده و موجب حرکت کردن بالشتک می شود. این حرکت به محوری منتقل شده که محور به عقربه دستگاه متصل است. و فشار هوا عقربه را روی صفحه مُدرج حرکت می‌دهد که هر درجهٔآن معمولا نشانگر دو میلیمترجیوه‌ است.

فشار سنج عقربه ايي

شکل2 فشارسنج عقربه ای

فشارسنج دیجیتال:

از آنجا که در موارد نادر دستگاه‌های دیجیتالی و خودکار فشارخون را اشتباه محاسبه می‌کنند، همیشه ترجیح داده می‌شود که از فشارسنج جیوه‌ای استفاده شود و استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی تنها برای بیمارانی توصیه می‌شود که توانایی استفاده از این وسایل استاندارد را ندارند

فشار سنج ديجيتال

شکل3 فشار سنج دیجیتالی

اجزاء فشار سنج جیوه ایی

این دستگاه از قسمتهای زیر تشکیل شده است:

۱– کاف یا بازو بند

کاف یک پوشش دو لایه ازجنس پارچه و دراز است که خاصیت ارتجاعی نداشته و به دور بازو پیچیده میشود. بازوبند باید به اندازه کافی بلند باشد تا بطور کامل دور بازوی فرد رابگیرد.

۲– کاف هوا

کاف هوا از جنس لاستیکی است که در درون بازوبند قرار میگیرد و قابل باد شدن است. این کاف قابل مشاهده نیست و فقط دو لوله لاستیکی متصل به آن از بازوبند خارج می شود. که در مدلهای دیجیتال دارای یک لوله می باشد.

کاف هایی که نسبت به بازوی فرد خیلی کوتاه یا باریک باشند و یا هر دو اشکال را داشته باشند (درمجموع خیلی کوچک باشند) فشار خون را بطور کاذب بالا تر از فشارخون واقعی و اگر بیش از حد پهن باشند، فشارخون را پایین تر از فشارخون واقعی نشان خواهند داد.به همین علت کاف های فشار سنج دارای سایزهای مختلف( از سایزهای نوزادی تا بزرگسال) می باشند و هنگام اندازه گیری می بایست از کاف با سایز مناسب برای بیمار استفاده شود.

اگر کاف کاملاً دور بازو را نگیرد یا وسط کاف دقیقا  روی شریان بازویی قرار نداشته باشد، ممکن است فشار اندازه گیری شده، فشار واقعی نباشد.

در بعضی دستگاهها  وسط کاف لاستیکی با علامت بر روی بازوبند، مشخص شده است. اندازه عرض کاف هوا بطور متوسط ۱۵- ۱۳سانتیمتر و طول آن ۳۵- ۳۰ سانتیمتر است.

۳– لوله های لاستیکی

از وسط کاف هوا دولوله لاستیکی خارج میشود که یکی به پمپ و دیگری به دستگاه وصل میگردد. این دو لوله، کار انتقال وخروج هوا را برعهده دارند. طول لوله باید حدود ۷۶ سانتیمتر باشد.

۴– پمپ لاستیکی، دریچه و پیچ تنظیم هوا

از این پمپ برای تلمبه کردن و انتقال هوا به داخل کاف و تخلیه هوا از آن، استفاده میشود. برای ورود و خروج هوا بر روی پمپ دریچه ای در نظر گرفته شده است که بوسیله پیچ فلزی که با دست باز و بسته میشود، ورود و خروج هوا تنظیم میگردد.

اگر پیچ ورود و خروج هوا را ببندیم، باید جیوه در سطح ثابت بماند و در زمانیکه آنرا باز میکنیم، باید اجازه دهد سطح جیوه بطور قابل کنترل پایین بیاید.

قسمتهاي مختلف فشار سنج عقربه ايي

قسمتهاي مختلف فشار سنج عقربه ايي

برای دانلود نسخه دیجیتال اینجا کلیک کنید.

۵– مخزن جیوه

مخزن جیوه در انتهای دستگاه و داخل لوله شیشه ای قرار دارد و دارای یک پیچ تنظیم است که ورود و خروج جیوه را به داخل لوله شیشه ای تنظیم میکند. قبل از اندازه گیری فشار خون باید پیچ مخزن جیوه باز شود تا اجازه دهد جیوه به درون لوله راه یابد.

در زمانیکه هیچ فشاری وجود ندارد سطح جیوه در لوله باید برروی صفر باشد. پس از خاتمه اندازه گیری باید دستگاه را کج نمود تا جیوه درون لوله به سمت مخزن هدایت شود و سپس پیچ مخزن را بست تا در زمانیکه از دستگاه استفاده نمی شود جیوه در لوله باقی نماند.

۶– لوله شیشه ای

این لوله درون یک محفظه فلزی مدرج قرار دارد که برحسب میلیمتر جیوه و به فاصله های ۱۰میلیمتر جیوه درجه بندی شده است. با باد کردن کاف هوا، در صورتیکه پیچ مخزن جیوه باز باشد، جیوه به درون لوله راه یافته و بالا می رود و با تخلیه باد کاف هوا، سطح جیوه در لوله پایین می آید. میزان فشار را میتوان از روی سطح جیوه در لوله مدرج خواند.  چون سطح جیوه به صورت هلالی در لوله قرار می گیرد،

برای خواندن میزان فشار خون باید بالاترین نقطه هلال جیوه در ستون را در نظر گرفت.

در دستگاه عقربه ای به جای مخزن جیوه و لولة شیشه ای از یک فشار سنج عقربه ای استفاده شده است که با یک فنر کار میکند و در نوع دیجیتالی یک صفحه دیجیتالی به جای مخزن و لوله جیوه قرار دارد بقیه قسمت های آن مشابه دستگاه جیوه ای است.

اصول کارکرد

– آستین بلوز دست راست فرد معاینه شونده را در قسمت بالای بازو جمع کنید؛ بطوری که قسمت بالای بازو برهنه باشد.

– اگر فشارخون فرد را در حالت نشسته اندازه میگیرید، دست راست او را بر روی میز قرار دهید.

-دستگاه فشار سنج را نزدیک بازویی که میخواهید فشارخون را اندازه بگیرید قرار دهید. اگر هوایی درون کاف لاستیکی بازوبند باشد بوسیله پیچ تنظیم هوای پمپ دستگاه، هوای کاف را تخلیه کنید و سپس بازوبند فشار سنج را به دور بازوی راست فرد ببندید. بازوبند نباید خیلی محکم یا خیلی شل به دور بازو بسته شود؛ زیرا میزان فشارخون بطور کاذب پایین یا بالا نشان داده میشود. بازوبند فشارسنج نباید روی آستین قرار گیرد.

– لبه تحتانی بازو بند باید ۳- ۲ سانتیمتر بالاتر از چین آرنج (گودی بین ساعد و بازو) باشد و دو لولة لاستیکی آن بطور قرینه در دو طرف سرخرگ بازویی و بر روی چین آرنج قرار گیرد. لوله ها نبایستی گره یا پیچ بخورند و همچنین نباید تا بخورند یا در زیر بازوبند گیر کنند.

– فرد معاینه کننده باید وضعیت مناسبی با میز معاینه داشته باشد. فاصله گیرندة فشارخون با فرد معاینه شونده نباید بیش از یک متر باشد.

– اگرازفشارسنج جیوه ای استفاده میشود، ستون جیوه در وضعیت عمودی و در مقابل چشم معاینه کننده قرار گیرد.

– پیچ مخزن جیوه را باز کنید. در فشار سنج های عقربه ای نیازی به اینکار نیست.

– سطح جیوه در زمانیکه هیچگونه فشاری به فشار سنج وارد نمیشود، دقیقا باید روی صفر باشد. در صورت استفاده از فشارسنج عقربه ای عقربه باید روی صفر قرار گیرد.

– نبض مچ دست را با انگشتان اشاره ومیانه حس کنید. این نبض در بالای مفصل مچ درون شیاری در امتداد انگشت شست حس میشود.

  •  برای اندازه گیری صحیح فشار خون در ابتدا سطح  حداکثر بادکردن بازوبند را محاسبه کنید. یعنی ابتدا پس از بستن بازوبند به دست راست فرد معاینه شونده، با یک دست نبض مچ همان دست را لمس کنید و بادست دیگر پیچ پمپ لاستیکی را ببندید و بصورت متوالی و سریع روی پمپ فشار آورید و آنقدر کاف هوای بازوبند را باد کنید تا دیگر نبض مچ دست حس نشود در همان زمان سطح جیوه را که در ستون جیوه بالا آمده است یا عددی که عقربه روی آن قرار گرفته است (عدد قطع نبض) را در ذهن خود بخاطر بسپارید.

سپس پیچ پمپ را کاملاً باز کرده و سریعاً باد بازوبند را تخلیه کنید. بعد ۳۰ میلیمتر جیوه به آن عدد بدست آمده اضافه کنید. بنابراین حداکثر سطح باد کردن بازوبند بدست میآید.

– ۵ یا ۶ ثانیه دست فرد را بالا نگهدارید یا یک دقیقه صبر کنید و این بار ازگوشی استفاده کنید. ابتدالوله های گوشی را درگوش بگذارید و سپس صفحة گوشی (دیافراگم) را روی سر خر گ بازویی در چین آرنج (قسمت داخلی تاندون عضله دو سر بازویی ) گذاشته و نزدیک لوله لاستیکی فشار سنج قرار دهید.

گوشی را با انگشتان دست محکم و یکنواخت در این قسمت نگهدارید، اما مراقب باشید که فشار زیاد بر روی گوشی موجب اختلال در خواندن میزان فشار خون خواهد شد.

باید دقت کرد گوشی با بازوبند یا لوله های لاستیکی تماس نداشته باشد و در زیر بازوبند قرار نگیرد، زیرا صداهای مالشی ایجاد میکند. در تمام مراحل به ستون جیوه یا عقربه فشارسنج توجه کنید.

– مجدداً پیچ پمپ را ببندید و بازوبند را باد کنید تا به حداکثر سطح باد کردن بازوبند (عدد بدست آمده) برسد ؛ سپس پیچ پمپ را به آهستگی باز کنید و با سرعت آهسته ۳- ۲ میلیمتر جیوه در ثانیه باد بازوبند را تخلیه کنید. دیگر پیچ پمپ را دستکاری نکنید. سطح جیوه یا عقربه کم کم پایین می آید تا جاییکه صداهای کورت کوف (Kortotkoff) ظاهر میشود.

– همزمان با اولین صدایی که در گوش شنیده میشود به سطح جیوه یا عقربه نگاه کنید و آن سطح را در ذهن به خاطر بسپارید. این سطح نشان دهندة فشار سیستولی یا ماکزیمم است. تخلیه باد بازوبند به آرامی ادامه می یابد و سطح جیوه یا عقربه نیز پایین میآید.

همچنان به سطح جیوه یا عقربه توجه کنید. زمانی میرسد که دیگر صدای واضحی شنیده نمیشود یا صدا خفیف و کم کم قطع میشود. نقطه قطع صدا نشان دهندة فشار دیاستولی یا مینیمم است.

  • این سطح را در ذهن بسپارید سپس باد بازو بند را با باز کردن کامل پیچ پمپ به سرعت تخلیه کنید. عدد اول را به عنوان فشار ماکزیمم و عدد دوم را به عنوان فشار مینیمم یاد داشت کنید.

اشکالات، عیوب و نحوه رفع آنها  (تعمیرات عمومی دستگاه)

بیشترین ایراداتی که در دستگاههای فشار سنج بوجود می آید مربوط به گیج فشار دستگاه می باشد که معمولا قابلیت تعمیر را نیز دارد.بخشهای دیگر دستگاه در صورت خرابی می بایست تعویض شوند.عمده خرابی های دستگاه فشار سنج را می توان در موارد ذیل مشاهده کرد:

1- فرسودگی شلنگهای رابط و کاف و پوآر

نحوه تعمیر:تعویض هرکدام از موارد که دارای نشتی هوا می باشد.

2- خرابی شیر کنترل دار و سوپاپ ها

نحوه تعمیر: شیر مخزن جیوه اگر خراب بود. باید مخزن تعویض شود و اگر از نوعی بود که شیر مخزن باز می شود فقط شیر را تعویض کنید.

3- خرابی پمپ هوا

نحوه تعمیر:تعویض پمپ

4-خرابی شیر تخلیه: اگر پس از فشردن هوا داخل فشارسنج قبل از باز کردن شیر فشار پوآر نشتی داشت عیب به خرابی واشر پیچ شیر یا به سوپاپ انتهای شیر مربوط می شود.

نحوه تعمیر:که اگر واشر پیچ بود تعویض و اگر سوپاپ شیر بود. فقط کافی است سوپاپ لاستیکی ورودی محل اتصال پوآر به شیر را خارج کرده و شکاف قسمت انتهای آن را تمیز کنید. در  شکل زیر دو نمونه مختلف از این سوپاپها آورده شده است که برای واضح بودن شیار سوپاپ با کمی تغییر شکل در سوپاپ می توان آنرا پیدا نمود.

خرابي شير يكطرفه پمپ هوا

خرابي شير يكطرفه پمپ هوا

شير يكطرفه پمپ هوا2

تعمير سوپاپ انتهای پوآر(پمپ هوا) كه معمولا بر اثر پرز گرفتگي يا ذرات گرد و غبار موجب كاركرد ناصحيح اين بخش مي شود

نحوه تعمیر: با الکل سوپاپ آن شسته و بعد خشک شود

تعمير سوپاپ پمپ هوا

تعمير سوپاپ پمپ هوا

6- شکستن لوله شیشه ای(در فشار سنجهای جیوه ایی)

نحوه تعمیر:تعویض لوله شیشه ایی (لوله فشارسنج جیوه ای اگر کثیف بود با الکل و پنبه تمییز می شود)

7- بهم خوردن کالیبراسیون گیج فشار و در نوع جیوه ای ریختن جیوه و کم شدن جیوه مخزن

در فشار سنجهای جیوه ایی می بایست ابتدا شیر مخزن را باز کرده و سپس از بالای لوله شیشه ایی و به آرامی جیوه را توسط یک سرنگ به داخل آن تزریق نمود.این کار را تا زمانی ادامه می دهیم  که جیوه درون لوله از مقدار صفر رد نشود.در صورتیکه جیوه درون لوله از صفر بالاتر قرار گیرد می بایست اضافه جیوه تزریق شده را تخلیه نمود تا در حالتی که هیچ فشاری درون کاف موجود نیست عدد نشان داده شده توسط ستون جیوه بر روی قرار بگیرد.

فشار سنج جيوه ايي

فشار سنج جيوه ايي

گیج فشار

شکل 4 گیج فشار سنج عقربه ای  

در صورتیکه صفر فشارسنجهای عقربه ایی از تنظیم خارج شود می توان با تنظیم پین محل آنرا تنظیم نمود(در شکل با گزینه Adjusting pinمشاهده میشود) در مدلهای Alpk2 با چرخاندن پیچ محل اتصال لوله لاستیکی به گیج اینکار انجام می شود دقت کنید برای اینکار می بایست ابتدا واشر شماره 1 که برروی آن 2 عدد سوراخ وجود دارد شل شده و سپس پیچ را تنظیم نموده و مجددا واشر را سفت نمایید.(مانند شکل زیر)

تنظیم صفر عقربه فشارسنج Alpk2

تنظیم صفر عقربه فشارسنج Alpk2

در برخی مدلهای گیج این پیچ داخل ورودی هوا به گیج قرار داشته و میبایست آنرا با استفاده از  آچار پیچ گوشتی تنظیم نمود(مطابق اشکال زیر)

تنظیم صفر عقربه گیج

تنظیم صفر عقربه گیج

یکی از ایرادات و عیبهایی که معمولا گیج های فشار به آن دچار می شوند خرابی بالشتکهای هوای داخل این گیجها می باشد که منجر به نشتی باد و کاهش سریع باد داخل کاف می گردد.باد شدن این بالشتکها موجب حرکت عقربه گیج فشار می گردد.(شکل زیر) در صورتیکه خرابی بالشتکها و جدا شدن سطوح آنها از یکدیگر می توان آنها را لحیم نمود و با توجه به مسی بودن سطوح بالشتکها قلع براحتی به آنها میچسبد. درصورتیکه میزان جداشدن سطوح بالشتک از یکدیگر زیاد باشد پس از لحیم کاری در مدت

کوتاهی از یکدیگر جدا می شوند و مجددا نیاز به لحیم کاری خواهند داشت.در این حالت می بایست بالشتکها تعویظ گردند.البته در برخی از مدلها نیز این قابلیت تعویض وجود نداشته و کل گیج می بایست تعویض گردد.

خرابی بالشتکهای هوای گیج فشار

خرابی بالشتکهای هوای گیج فشار

در صورتیکه کالیبراسیون گیج فشار سنجهای عقربه ایی دچار ایراد گردد با استفاده از 2 پیچ که بر روی محور دوار داخلی خود گیج قرار دارند می توان گیج را تنظیم نمود.وظیفه این محور تبدیل حرکت خطی به حرکت دورانی می باشد.که این پیچها ضریب تبدیل حرکت خطی به دورانی را تنظیم مینمایند.البته تنظیم گیج در این حالت کار بسیار مشکلی بوده و دقت و ظرافت بسیاری نیاز دارد.

تنظیم گیج فشار سنج

تنظیم گیج فشار سنج

* توصیه می شود پس از هر بار تعمیر جهت اطمینان از کارکرد سالم آنها با یک فشارسنج جیوه ای تست شود.

دستگاه فشار سنج دیجیتال

اغلب دستگاههای فشار سنج دیجیتال دارای قسمتهای زیر هستند(شکل 1):

محفظه باطری

کلید استارت

کلید حافظه

نمایشگر

کاف

 

شکل 1:

بر روی نمایشگر دستگاههای فشار خون دیجیتال می توان موارد زیر را دید(شکل 2):

تاریخ و زمان

فشار سیستولیک

فشار دیاستولیک

دسته بندی سطح فشار خون

میزان ضربان قلب

شماره حافظه

شکل 2:

دستگاههای فشار سنج دیجیتال به صورت غیرتهاجمی فشار خون را اندازه گیری میکنند و دارای 2 نوع بازویی و مچی هستند.کاف فشارسنجهای بازویی بر روی بازو و در امتداد قلب بسته میشود اما کاف فشارسنجهای مچی بر روی مچ قرار میگیرند لذا لازم است تا بیمار آرنج خود را خم نموده تا فشار سنج در راستای قلب قرار گیرد.

از آنجایی که فشار خون داخل شریانی در شریان مچ ضعیف تر است لذا اندازه گیری فشار از مچ نیاز به دقت بالاتری دارد و خم شدن آرنج نیز فشار داخل شریانی را کمی کاهش میدهد که این موضوع باعث دقت پایین تر اعداد اندازه گیری شده در دستگاههای فشار خون مچی میشود.

از آنجایی که دقت فشار خون اندازه گیری در برخی افراد حساسیت بالایی دارد لذا توصیه میگردد این افراد از دستگاههای فشار خون دیجیتال بازویی استفاده کنند. همچنین اگر نیاز به دقتهای بالاتر در اندازه گیری باشد استفاده از دستگاههای فشارخون دیجیتال با گرید بیمارستانی می بایست مورد استفاده قرار گیرد.

نحوه راه اندازی و کاربری دستگاه فشار خون سنج دیجیتال

شاید موضوع این بخش به ظاهر ارتباطی به تعمیرات دستگاه فشارخون سنج دیجیتال نداشته باشد ، اما اگر بدانیم که 50 درصد از ایراداتی که کاربران از آن شکایت میکنند بیشتر مربوط به کاربری نا صحیح از دستگاه می باشد لزوم مطالعه این بخش برای علاقمندان مشخص تر خواهد شد.همچنین نکاتی در زمینه نگهداری صحیح از دستگاه در این بخش آورده شده است که میتواند در افزایش طول عمر دستگاه موثر باشد و نیز دقت دستگاه را در اندازه گیری فشار بیشتر نماید.

ابتدا در پوش باطری را بردارید و باطریها را در محل خود مطابق با شکل کشیده شده بر روی دستگاه قرار دهید.بیشتر دستگاههای دیجیتال از باطری قلمی سایز AA و تعداد 4 عدد برای راه اندازی استفاده میکنند که در مورد دستگاههای دیجیتال بازویی این تعداد 2 عدد و سایز آنها نیز AAA  می باشد.

نکته: بهتر است از باطریهای Alkaline (آلکالاین) در دستگاهها استفاده شود. در صورتی که از باطریهای معمولی در دستگاهها استفاده شود با توجه به داشتن موتور باطریها زود تخلیه شده  و نیاز به تعویض آنها است.

نکته:سولفاته شدن باطری به مرور زمان میتواند باعث قطعی در سیمهای رابط داخلی دستگاه شده یا عدم اتصال صحیح قطبهای مثبت و منفی باطری به پدهای فلزی گردد.لذا محفظه باطریها و خود باطریها هر 3 ماه می بایست مورد بازبینی قرار گیرد تا از آسیبهای آتی  احتمالی جلوگیری بعمل آید.

در صورتیکه از آداپتور برای راه اندازی دستگاه استفاده شود معمولا آداپتور 6 Vdc (6 ولت مستقیم)  و حداقل جریان 600mA برای روشن کردن دستگاه استفاده کنید.ولتاژهای بالاتر از این مقدار می تواند موجب سوختن دستگاه شود.

همچنین به علامت پلاریته قطبهای سوکت آداپتور دقت کنید تا با معکوس وصل شدن قطبها موجب آسیب رسیدن به دستگاه نشوید. در اکثر دستگاهها پلاریته به این شکل است

نکته: بهتر است به هیچ عنوان از آداپتور برای راه اندازی دستگاه استفاده نشود زیرا معمولا آداپتورهای موجود در بازار استاندارد نبوده و با اولین نوسان برق موجب سوختن میکروکنترلر دستگاه میگردد که معمولا این ایراد قابل برطرف کردن نمیباشد و دستگاه اسقاط خواهد شد.

با زدن کلید Start  یا  دستگاه روشن میشود.تمامی دستگاهها زمانیکه برای اولین بار روشن میشوند نیاز به تنظیم زمان و تاریخ دارند که پس از یک بار ست کردن آن در دفعات بعدی نیازی به انجام اینکار نبوده و با روشن شدن عملیات اندازه گیری فشار مستقیما آغاز می شود.

برای تنظیم تنظیم تاریخ و زمان با فشار دادن کلیدهای Start  یا MEM می توان تنظیمات را انجام داد و برای تغییر پارامتر بعدی می بایست کلیدهای  Start  و MEM  را بطور همزمان برای مدت 2 ثانیه نگه داشت.

پس از تنظیمات اولیه دستگاه را خاموش کرده و کاف را مطابق شکل به بازو متصل کنید.دقت کنید نحوه اتصال کاف به بازو اهمیت زیادی دارد زیرا اگر درست متصل نشود یا دقت دستگاه پایین آمده و اعداد نشان داده شده صحیح نخواهند بود و یا پس از چند بار پر و خالی شدن کاف با پیغام خطا بر روی دستگاه مواجه می شوید.

هنگام ثبت و اندازه گیری فشار خون بیمار می بایست در وضعیت راحت بدنی قرار گرفته و از هرگونه استرس و اضطرابی بدور باشد.

با توجه به اینکه اعداد مشاهده شده می بایست مورد تفسیر قرار گرفته و تنظیم داروها براساس آن باشد می بایست همیشه از یک دست برای ثبت گرفتن استفاده کرد.دقت کنید میزان اختلاف فشار بین دست چپ و راست چیزی حدود 5 الی 10 میلیمتر جیوه است.

شکل 3:

نکته1:شیلنگ کاف حتما بر روی گودی آرنج و روی شریان بازویی قرار گیرد تا سنسور دستگاه بیشترین کیفیت ثبت ضربان را داشته باشد.

نکته2: در صورتیکه کاف بیش از حد شل و یا سفت بسته شود معمولا با پیغام خطا در اندازه گیری مواجه خواهیم شد.

نکته3: حتما از کاف با سایز متناسب با قطر دست بیمار استفاده شود.

پس از انجام موارد بالا کلید استارت فشار داده شود تا دستگاه اندازه گیری فشار خون را آغاز کند.پس از انجام ثبت بر روی نمایشگر دستگاه 3 عدد را می بایست مد نظر قرار داد:فشار سیستولیک(یا ماکزیمم) فشار دیاستولیک(یا مینیمم) و میزان ضربان قلب.

در صورتیکه بخواهید اطلاعات را تفسیر کنید میتوانید به جدول زیر مراجعه کنید.با  تقسیم بندی فشارخون و اعداد اندازه گیری شده می توان به بالا یا پایین بودن میزان فشار خون پی برد.

شکل 4:

۱- فشارخون مطلوب : فشارماکزیمم کمتراز ۱۲۰ میلیمترجیوه وفشارمینیمم کمتراز ۸۰ میلیمترجیوه

۲- فشارخون طبیعی : فشارماکزیمم کمتراز ۱۳۰ میلیمترجیوه وفشارمینیمم کمتراز ۸۵ میلیمترجیوه

۳- فشارخون کمی بالاترازطبیعی : فشارماکزیمم بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلیمترجیوه یا فشارمینیمم بین ۸۵ تا ۹۰ میلیمترجیوه

۴- فشارخون بالا : فشارماکزیمم ۱۴۰ میلیمترجیوه وبیشتر یا فشارمینیمم ۹۰ میلیمترجیوه و بیشتر

 

نکته:برخی افراد هنگامیکه در حضور دیگران ثبت فشار خون انجام میدهند بطور لحظه ایی فشارشان افزایش پیدا میکند.در صورتیکه برای تست دستگاه از خود مشتری یا بیمار ثبت میگیرید این نکته را دقت کنید تا موجب تفسیر اشتباه از کارکرد صحیح دستگاه نشوید.

اطلاعات فنی دستگاه

اطلاعات فنی یک دستگاه کمک می کند تا کاربر بتواند به پارامترهایی  چون دقت کاری دستگاه، طول عمر مفید دستگاه ، رنج کاری دستگاه و مواردی از این قبیل دسترسی داشته باشد. برای یک تعمیرکار فنی دانستن مشخصات کاری دستگاه الزامی است تا بتواند بر اساس آن یک دستگاه را پس از تعمیر تست کند.بطور نمونه مشخصات فنی یک دستگاه در زیر آورده شده است تا ببینیم این اطلاعات چه کمکی در هنگام کار میتواند به تعمیرکار داشته باشد.

روش اندازه گیری: اندازه گیری اسیلومتری یا نوسان سنجی

دامنه اندازه گیری فشار:0 الی 299 mmHg

دامنه اندازه گیری فشار سیستولی :60 الی 279  mmHg

دامنه اندازه گیری فشار دیاستولی:40 الی 200 mmHg

دامنه اندازه گیری ضربان قلب:40 الی 180 B/Min(ضربان بر دقیقه(

دقت فشار اندازه گیری: 3mmHg

دقت ضربان قلب: 5%

منبع تغذیه :4 عدد باطری با سایز AA

تعداد اندازه گیری :700 بار( با باطریهای قلیایی LR6) یا 200 بار( با باطریهای منگنزی R6P)

مقدار حافظه:60 اندازه گیری آخر

شرایط کار:10 تا40 درجه سانتیگراد با رطوبت نسبی 15 الی 85 درصد

درجه حفاظت دستگاه:IP20

مطابقت استانداردی: IEC60601-1-2:2014  و Iso80601-2-30:2009

اطلاعات دستگاهی که مشخصات آن در بالا آورده شده کمک میکند تا تعمیر کار به نقاط ضعف و قوت دستگاه مورد تعمیر پی ببرد.این دستگاه دارای دقت 3mmHg است که به این معناست که یک دستگاه نسبتا مناسب برای اندازه گیریهای خانگی می  باشد.دقت دستگاههای دقیقتر تا 2mmHg است.

یا از روی درجه حفاظت دستگاه میتوان پی برد که این دستگاه در مقابل آب و گرد و خاک مقاومتی نداشته و در صورت عدم نگهداری ناصحیح می تواند به راحتی آسیب ببیند.

 

 

 

نحوه کارکرد مدار دستگاه فشار سنج دیجیتال

در شکل زیر بلوک دیاگرام یک دستگاه فشار خون دیجیتال دیده می شود.با روشن کردن کردن دستگاه ابتدا میکروکنترلر فرمان باز شدن شیر برقی و سپس روشن شدن پمپ را می دهد.دستگاه شروع به باد کردن کاف کرده و بطور همزمان فشار داخل کاف بر روی دستگاه نمایش داده میشود.با استفاده از روش اسیلومتریک و تغییرات فشار حس شده توسط سنسور فشار ، فشارهای سیستولیک و دیاستولیک اندازه گیری شده و به همراه میزان ضربان قلب توسط میکرو کنترلر بر روی نمایشگر دستگاه نمایش داده می شود.با توجه به ضعیف بودن سیگنالهای خروجی از سنسورها واحد تقویت کننده و فیلتر وظیفه تقویت سیگنال خروجی از سنسور را تا رسیدن به مقدار مورد نیاز میکرو برای اندازه گیری صحیح انجام میدهد.

شکل 5:

پس از اندازه گیری فشارها و ضربان قلب ، میکرو آنها را برروی LCD نمایش خواهد داد.

در شکل زیر تمام علائم و اعداد نمایش داده شده توسط یک فشارسنج و محل قرارگیری آنها را میتوان دید.

شکل 6:

مکانیزمهای اندازه گیری فشار در مدلهای مختلف متفاوت است.برخی از دستگاهها در حین بالا رفتن فشار فشارهای سیستولیک و دیاستولیک را اندازه گیری می کنند و پس از پر شدن کاف بطور ناگهانی کل هوای داخل کاف را خالی میکنند.در اکثر مدلهای دیگر کاف تا جایی باد می شود که جریان خون داخل شریان متوقف شود و سپس به تدریج فشار داخل کاف خالی شده و در زمان خالی شدن کاف فشارهای سیستولیک و دیاستولیک را اندازه گیری میکنند.

در اینگونه دستگاهها مکانیزم خالی شدن فشار به  دو صورت انجام می شود یا با بازو بسته شدن متناوب شیر برقی و یا باز شدن دائمی شیربرق و خالی شدن هوا توسط سوپاپ هوا که هرکدام از این دو مدل ایرادات مخصوص به خود را پیدا میکنند.

در یک دستگاه فشار سنج دیجیتال پمپ، شیر برقی ، نمایشگر و بلندگو جزو واحد قدرت محسوب میشود.

سنسور فشار ، تقویت کننده وفیلتر و میکروکنترلر جزو واحد فرمان محسوب شده و باطری یا آداپتور از اجزاء واحد تغذیه هستند.به دلیل حساسیت بالا و برآورده کردن الزامات ایمنی الکتریکی واحد تغذیه جداگانه در دستگاههای فشارسنج دیجیتال وجود ندارد و صرفا می بایست توسط باطری یا آداپتور تغذیه شوند.این اجزا در شکلهای زیر دیده میشود:

موتور و کمپرسور دستگاه

میکروکنترلر یا میکروپروسسور

میکرو سوئیچهای کلیدهای استارت و حافظه

شیر برقی

سنسور فشار

فلت ریبون مربوط به LCD

سوکت ماده گی مربوط به آداپتور

بیزر مولد صدای دستگاه

شکل 7:

ایرادات دستگاه فشارخون دیجیتال و نحوه برطرف کردن آنها

همانطور که در بخشهای قبل گفته شد حدود 50 درصد از ایراداتی که در یک دستگاه فشار خون دیجیتال موجب نارضایتی کاربر یا عدم کارکرد صحیح دستگاه می شود مربوط به دانش ناکافی کاربر از نحوه بکار گیری صحیح دستگاه می باشد.در این بخش از این گونه ایرادات فاکتور گرفته و به سراغ ایرادات واقعی دستگاه که بر اثر خرابی در یکی از بخشها حاصل شده است میپردازیم.

نکته:بطور کلی برای تعمیر یک دستگاه ضرورت دارد تعمیرکار شرح کاملی از نحوه بوجود آمدن ایراد از کاربر بگیرد.این شرح حال گیری کمک میکند تا به دنبال ایراد در بخش مربوطه باشیم و از اتلاف وقت جلوگیری بعمل می آورد.در شرح حال کاربر می بایست علتی را که باعث بوجود آمدن خطا در دستگاه شده را از کاربر جویا شود. و یا اگر دستگاه در شرایط خاصی دچار خطا می شود آن شرایط از کاربر پرسیده شود.

مثلا در دستگاههایی که بعلت ضربه موتور کار نمیکند مستقیما به سراغ کانکتورهای موتور بر روی برد رفته و ایراد را در آن قسمت جستجو میکنیم.

  • روشن نشدن دستگاه:

در اینحالت موارد زیر را  به ترتیب و یک به یک چک کنید:

  • سالم بودن باطریها
  • تمیز بودن پدهای جا باطری که به دو سر باطری متصل می شوند
  • سالم بودن سیمهای قرمز و مشکی که از پشت جا باطری به روی برد متصل میشوند.
  • چک کردن مقاومتهای فیوزی
  • چک کردن دیودهای محافظ روی برد
  • چک کردن رگولاتور ولتاژ
  • چک کردن میکروسوئیچ استارت یا روشن/خاموش دستگاه
  • چک کردن آداپتور
  • چک کردن سوکت مادگی آداپتور
  • چک کردن دیودهای محافظ سوکت آداپتور

دستگاه روشن می شود و عملکرد آن صحیح است اما صدای بیزر یا سخنگوی دستگاه شنیده نمیشود:

  • سیمهای رابط بیزر و بلند گو را چک کنید تا قطع نباشند
  • بیزر و بلندگو را چک کنید سالم باشند
  • آی سی صدا را تعویض کنید( این IC فقط در مدلهای دارای بلند گو موجود است)

موارد بالا را می بایست به ترتیب انجام دهید.( بیشترین خرابی بعلت قطع بودن سیمهای رابط اتفاق می افتد). دقت کنید دستگاههای دیجیتال به دو مدل سخنگو و ساده تقسیم میشوند.بلندگو ها معمولا در دستگاههای سخنگو وجود دارد و مدلهای ساده فقط دارای بیزر می باشند.لازم به ذکر است برای راه اندازی بلندگو دستگاهها نیاز به آی سی صدا دارند اما برای راه اندازی بیزر دستگاه نیازی به IC جداگانه ندارد.پس در دستگاههایی که دارای بیزر هستند به دنبال IC صدا نباشید.

در شکلهای (54) و (55) زیر 2 مدل دستگاه که دارای بیزر و بلندگو هستند دیده می شود  و اجزای مختلف آن نشان داده شده است.

شکل(54) : پدهای بلندگو یا بیزر بر روی برد

شکل(55) : محل قرار گیری بلندگو و IC  صدا بر روی برد

شکل(56): بلندگوی داخلی دستگاه فشارسنج دیجیتال دارای مشخصات 3 اهم و 0.25 وات

نکته:حتما به مشخصات بلندگو ها دقت کنید تا در موقع تعویض از قطعه اشتباه استفاده نکنید.همانطور که در شکل(56) دیده می شود مشخصات بلندگو 3 اهم و 0.25 وات در پشت آن درج شده است.

اولین کتاب جامع تعمیرات تخصصی فشار سنجهای دیجیتال، عقربه ایی و جیوه ایی و کالیبراسیون

کتاب آموزش نحوه تعمیر انواع دستگاههای فشار سنج

فشار سنج گلامور -امرن – بیورر- هانسون – فرش لایف – میکرولایف – زنیت – امسیگ – ایزی لایف – بایو تک – آلپیکا 2

برای دانلود نسخه الکترونیکی کتاب اینجا کلیک کنید.

برای دیدن فیلمهای آموزشی میتوانید به آدرس کانال یوتیوب ما  مراجعه نمایید.

لطفاً در یوتیوب ما را دنبال کنید

آموزش تعمیرات تخصصی کاپنوگراف