خدمات و تعمیر انواع کپنو گراف اسقاطی Phasein – IRMA – Masimo

برای دیدن فیلمهای آموزشی میتوانید به آدرس کانال یوتیوب ما  مراجعه نمایید.

 

کاپنوگرافی چیست؟

کاپنوگرافی یک روش مانیتورینگ بیهوشی است که با استفاده از آن فشار نسبی کربن دی‌اکسید در هوای بازدمی بیمار سنجیده می‌شود. بیشترین کارایی و اصلی‌ترین کاربرد این وسیله در هنگام بیهوشی و مراقبت‌های ویژه پزشکی می‌باشد.
این وسیله میزان کربن دی‌اکسید در هوای بازدمی را به شکل یک نمودار برحسب میلیمتر جیوه در زمان نشان می‌دهد یا به شکل کمتر مرسوم آن میزان حجم هوای بازدمی را نمایش می‌دهد. همچنین با استفاده از این وسیله می‌توان میزان کربن دی‌اکسید در هوای دمی وقتی از سیستم تنفس مجدد در هنگام بیهوشی استفاده می‌شود را تشخیص داد.
کاپنوگرام به صورت مستقیم فشار نسبی دی اکسید کربن خون هوای دمی و هوای بازدمی بوده و به صورت غیرمستقیم بیان‌کننده فشار نسبی کربن دی‌اکسید در خون شریانی است. در افراد سالم و در شرایط نرمال بین فشار نسبی کربن دی‌اکسید هوای بازدمی و فشار نسبی دی اکسید کربن خون شریانی تفاوت اندکی وجود دارد اما در شرایطی مانند بیمارهای ریه یا نارسایی قلبی این تفاوت به بیش از kPa ۱ (کیلو پاسکال) می‌رسد.

روش کار کپنوگراف

کاپنوگراف بر اساس این اصل استوار است که گاز کربن دی‌اکسید اشعه مادون قرمز را جذب می‌کند. به این شکل که پرتویی از اشعه مادون قرمز از میان گاز دمی و بازدمی عبور می‌کند و زمانی که گاز کربن دی‌اکسید در هوای دمی یا بازدمی وجود داشته باشد میزانی از این اشعه جذب گاز شده و در نهایت اشعه کمتری به سنسور گیرنده خواهد رسید به این ترتیب میزان این گاز در هوای استنشاقی مشخص خواهد شد. حضور گاز N2O در ترکیب گازهای استنشاقی میزان جذب اشعه مادون قرمز را تغییر می‌دهد.

این روش به عنوان یک روش قابل اعتماد در سال ۱۸۶۴ توسط جان تیندال ارائه شد. هرچند که این دستگاه‌ها در قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ برای استفاده بالینی بسیار دست و پاگیر بودند.^[۲]

استفاده تشخیصی از کاپنوگراف

کاپنوگرافی اطلاعات کافی در مورد تولید CO₂، خونرسانی ریه، تهویه کیسه هوایی، الگوی تنفسی و میزان حذف CO₂ از سیستم تنفسی حین بیهوشی را نشان می‌دهد.
شکل منحنی کپنوگرافی در حضور برخی بیماری‌های ریه تحت تأثیر قرار می‌گیرد. به‌طور کلی بیماری‌های انسدادی ریه مانند برونشیت، بیماری مزمن انسدادی ریه و آسم که در آن گازهای تنفسی در ریه با هم مخلوط می‌شوند شکل منحنی تغییر می‌کند. شرایطی مانند آمبولی ریه یا نارسایی احتقانی قلب می‌تواند روی خونرسانی ریه مؤثر باشد، این بیماری‌ها روی شکل منحنی کاپنوگرافی مؤثر نیست اما تا حد زیادی در رابطه بین CO₂ بازدمی و CO₂ شریانی مؤثر است.
از این وسیله می‌توان برای اندازه‌گیری میزان تولید کربن دی‌اکسید، اندازه‌گیری میزان سوخت‌وساز استفاده کرد. افزایش میزان تولید CO₂ در هنگام تب و لرز مشاهده می‌شود در مقابل کاهش میزان تولید CO₂ در هنگام بیهوشی و هیپوترمی مشاهده می‌شود.

استفاده در بیهوشی

در طی بیهوشی بین بیمار و دستگاه بیهوشی یک اثر متقابل وجود دارد. معمولاً ارتباط حیاتی بین دو جز شامل لوله تراشه یا ماسک و  دی‌اکسید کربن برقرار است که معمولاً توسط این وسیله کنترل و مانیتور می‌شود. کاپنوگرافی به‌طور مستقیم منعکس‌کننده میزان حذف CO₂ از جریان خون توسط ریه در حین بیهوشی می‌باشد و به‌طور غیر مستقیم بیان‌کننده میزان تولید CO₂ توسط بافت و جریان خون ریه می‌باشد.
ناحیهٔ زیر منحنی کاپنوگرافی میزان حجم CO₂ در هر تنفس را نشان می‌دهد، بنابراین در طول یک دقیقه با استفاده از این روش می‌توان به میزان حذف دقیقه‌ای CO₂ پی برد، که این روش راهکار مهمی برای اندازه‌گیری متابولیسم بدن است. تغییر ناگهانی در نمودار حذف CO₂ در حین اعمال جراحی ریه یا قلب معمولاً به تغییر مهمی در عملکرد قلب و ریه اشاره دارد.
کپنوگرافی به خوبی نشان داده که نسبت به قضاوتهای بالینی (فقط قضاوت بالینی) بسیار مؤثر تر است. به عنوان مثال برای تشخیص زودهنگام حوادث تنفسی مانند گذاشتن اشتباهی لوله تراشه در داخل مری یا تعداد تنفس کم بیمار یا قطع شدن مسیر تنفسی بیمار در زمانی که بیمار بیهوشی است بسیار مؤثر است و در نهایت از آسیب جدی به بیمار جلوگیری می‌کند. در طول فرایند آرام‌بخشی کاپنوگرافی اطلاعات مفیدی تری در مورد تعداد تنفس و نظم تنفس نسبت به پالس اکسی متری نشان می‌دهد.
کاپنوگرافی یک روش سریع و قابل اطمینان برای تشخیص موارد تهدیدکننده حیات مانند گذاشتن اشتباهی لوله تراشه، نارسایی پنهان تنفسی، نارسایی گردش خون، آمبولی و قطع شدن مسیر تنفسی بیمار بوده و می‌توان با استفاده از این وسیله بیمار را از این تهدیدات محافظت کرد. پالس اکسی‌متری در کنار کاپنوگرافی می‌تواند از وقوع ۹۳ درصد اتفاقات ناگوار حین بیهوشی جلوگیری کنند.

کاپنوگرافی در موارد اورژانس

کاپنوگرافی در خدمات اورژانس (EMS) برای تشخیص و درمان مصدومان و نیازمندان به کمک در خارج بیمارستان به‌طور فزاینده‌ای در حال استفاده شدن است. به عنوان مثال برای تأیید محل صحیح لوله تراشه یا زمانی که از یک وسیله برای باز کردن راه هوایی بیمار استفاده می‌شود از کاپنوگرافی استفاده می‌شود زیرا اگر لوله‌گذاری تراشه به درستی انجام نشود احتمال مرگ بیمار وجود دارد.
طبق مطالعه‌ای که در مارس ۲۰۰۵ در همایش سالانه طب اورژانس ارائه شد، مقایسه‌ای بین لوله‌گذاری تراشه به همراه کاپنوگرافی و لوله‌گذاری تراشه بدون استفاده از کاپنوگرافی صورت گرفت که نشان داد زمانی که از کاپنوگرافی استفاده نمی‌شود در ۲۳٪ از موارد لوله‌گذاری داخل مری بوده‌است. به همین دلیل بود که انجمن قلب آمریکا در راهنمای احیای قلبی ریوی تصریح کرد که استفاده از کاپنوگرافی اهمیت بالایی در احیای قلبی ریوی دارد.
انجمن قلب آمریکا در دستورالعمل جدید خود اعلام کرده که استفاده از کاپنوگرافی به صورت غیرمستقیم می‌تواند برون ده قلبی را نشان دهد و در نهایت میزان مؤثر بودن فرایند احیای قلبی ریوی و بازگشت جریان خون را نشان می‌دهد بنابراین می‌توان به عنوان مانیتور مؤثر از آن استفاده کرد. مطالعات نشان داده که در هنگام احیای قلبی ریوی بیماری که کاپنوگراف دارد، زمانی که نمودار کاپنوگراف سقوط می‌کند می‌توان دریافت که فرد احیاکننده خسته شده و فرد جدید برای احیا قلبی باید جایگزین آن شود.
مطالعات دیگر نشان می‌دهد زمانی که جریان خون فرد دوباره به حالت عادی و خودبه‌خودی برمی‌گردد، افزایش ناگهانی در میزان CO₂ بروز می‌کند. این افزایش ناگهانی به این دلیل اتفاق می‌افتد که CO₂ که در بافتها جمع شده ناگهان وارد جریان خون شده و در نهایت وارد ریه شده و از آن دفع می‌شود. همچنین می‌توان گفت زمانی که میزان CO₂ انتهای بازدمی ناگهان افت پیدا می‌کند بیمار ضربان نداشته و نیاز به احیای قلبی ریوی باید بررسی شود.
در حال حاضر امدادگران در بیمارانی که لوله تراشه ندارند با استفاده از کانولای بینی مخصوص اقدام به جمع‌آوری کربن دی‌اکسید می‌کنند. زمانی که سطح کربن دی‌اکسید انتهای بازدمی بیمار بالا باشد ممکن است شرایط مغزی و هوشیاری بیمار تغییر کند یا بیمار مشکل شدید تنفسی داشته باشد که این دو مورد حاکی از آن است که بیمار تعداد تنفس کم داشته و شاید نیاز به لوله‌گذاری تراشه داشته باشد. در مقابل پایین بودن میزان سطح کربن دی‌اکسید انتهای بازدمی حاکی از آن است که تعداد تنفس بیمار از حالت عادی بیشتر است.^[۳][۴]
مطالعات بالینی نشان داده که باید برای بیماری‌هایی نظیر آسم، نارسایی قلب، دیابت، شوک هموراژیک، آمبولی ریه، اسیدوز و اورژانس‌های دیگر قبل بیمارستانی باید از این وسیله استفاده کرد.
پرستاران آموزش دیده در زمانی که لوله معده (NGT) در معده بیمار قرار می‌دهند برای اطمینان از درست بودن محل لوله که در ریه بیمار نباشد از این وسیله استفاده می‌کنند.^[۵] به دلیل اینکه از لوله NGT برای غذا دادن به بیمار استفاده می‌شود اگر لوله در ریه بیمار باشد ممکن است غذا وارد ریه (آسپیراسیون) شود و در نهایت منجر به عفونت شده و برای بیمار خطر ایجاد می‌کند.^[۶]

 مزایای کاپنو گرافی نسبت به پالس اکسی متری

با توچه به اینکه کپنوگراف مستقیما در محل ورود و خروج هوا به ریه بیمار متصل میگردد لذا  می تواند به سرعت تغییرات مربوط به تهویه ریوی بیمار را نمایش دهد و هرگونه مشکل ایجاد شده در سیستم تنفسی را به اطلاع پزشک و کادر درمانی برساند اما در روش پالس اکسی متری چون ملاک سنجش میزان اکسیژن موجود در خون می باشد از زمانی که سیستم تنفسی دچار مشکل می شود تا زمان کم شدن میزان اکسیژن اشباع در خون مدت زمان زیادی(بین 2 الی 3 دقیقه) سپری میگردد و قابلیت رفع مشکل تنفسی را برای پزشکان در گلدن تایم کاهش میدهد.

تعمیر تخصصی انواع کپنوگراف 

شماره تماس: ۰۹۳۶۷۲۲۲۷۲۹

انواع کپنوگراف

کپنوگرافها به 2 مدل عمده تقسیم میشوند

• مین استریم(Mainstream)
• 

در کاپنوگرافهای mainstream که به آن اصلی، مستقیم یا مین استریم نیز گفته می شود، سنسور دی اکسید کربن (CO2) مستقیم به لوله ی تراشه وصل می شود و گاز تنفسی که در اینجا کربن دی اکسید است را مستقیم در گردش خون اندازه می گیرد؛ یعنی مقدار دی اکسید کربن حذف شده از خون توسط ریه را نشان می دهند. زمان پاسخ دهی این روش نسبت به Side Stream سریع تر است اما فقط در شرایطی می توان از آن استفاده کرد که شخص اینتوبه شده باشد. در این مدل دستگاه از سمپل لاین (Sample line ) برای اتصال دستگاه به مسیر هوای تنفسی بیمار استفاده می شود.

• ساید استریم(Sidestream)
• 

در کاپنوگرافهای Side Stream که به آن ها فرعی، غیر مستقیم یا ساید استریم نیز گفته می شود، سنسور CO2 درون مانیتور تعبیه شده است و گاز تنفسی از طریق نمونه برداری از هوای بازدم در راه های هوایی با استفاده از نازال کانولا اندازه گرفته می شود؛ یعنی میزان دی اکسید کربنی که جریان خون و بافت تولید می کند را نشان می دهد. استفاده از این روش در بیمارستان ها شایع تر است. از دیگر مزایای مانیتورهای ساید استریم، قابلیت اندازه گیری N2O است. همچنین این دستگاه می تواند برای افرادی استفاده شود که اینتوبه نشده اند یا به عبارتی دیگر لوله ی نای برای آن ها استفاده نشده است. در این مدل دستگاهها از آداپتور برای قرار گرفتن دستگاه در مسیر هوای تنفسی بیمار استفاده می شود.

• طرز کار هر دو  مدل یکسان است فقط تفاوت در نحوه قرار گیری دستگاه در مسیر تنفسی متفاوت می باشد.

• Main-stream Capnographs	Side-stream Capnographs

مزایای کاپنوگراف Sidestream

• نصب آسان
• استریلیزاسیون راحت
• قابل استفاده در بیماران هشیار و بدون داشتن لوله تراشه
• قابلیت استفاده همزمان با لوله اکسیژن
  

  معایب کاپنوگراف Sidestream

• احتمال انسداد لوله نمونه برداری
• تأخیر در ثبت میزان CO2به دلیل حرکت گازها از ET به دستگاه
• تاثیر تغییرات فشار بخار آب بر غلظت CO2
• تاثیر افت فشار در امتداد لوله نمونه بر اندازه گیری CO2
• عدم نمایش دقیق کاپنوگرام در کودکان به دلیل پراکندگی گازها در لوله های نمونه برداری

مزایای کاپنوگراف Mainstream

• لوله نمونه برداری وجود ندارد.
• بدون مانع در مسیر هوایی.
  
•  افت فشار هیچ تاثیری در اندازه گیریها ندارد.
•  تغییر فشار بخار آب هیچ تاثیری در اندازه گیری ندارد.
• بدون آلودگی.
• عدم تغییر شکل capnograms به دلیل عدم پراکندگی گازها.
• بدون تاخیر در ضبط و ثبت اطلاعات.
  
• مناسب برای نوزادان و کودکان برخلاف نسخه های قبلی ، سنسورهای جدید کم وزن،وزن لوله تراشه را به حداقل می رساند.

ایرادات شایع و نحوه رفع آنها در کپنوگراف

یکی از ایراداتی که در دستگاه کپنوگراف ایجاد میشود صفر نبودن عدد نشان داده شده در کپنوگراف در هنگامی که دستگاه به بیمار متصل نیست می باشد که در اینحالت اصطلاحا دستگاه دارای آف ست شده است.

برای برطرف نمودن این مشکل و تعمیر می بایست دستگاه را زیرو (Zero) نمود. که برای این منظور میتوان از منوی داخلی دستگاه مانیتورینگ علائم حیاتی استفاده نمود.

• دقت کنید استفاده زیاد از مد Zero  موجب آسیب رسیدن به ای سی اصلی دستگاه میشود و از زیرو کردن بی مورد دستگاه می بایست اجتناب شود

در صورتی که لنز دستگاه دچار شکستگی و یا مفقود شده باشد معمولا LED قرمز رنگ دستگاه شروع به چشمک زدن میکند و در اینحالت میبایست آنرا تعویض نمود.

• درصورتیکه چراغ قرمز دستگاه بصورت ثابت باشد احتمالا IC های دستگاه سوخته است، دستگاه را برای تعمیر به شرکت مربوطه ارسال کنید.

 تعمیر دستگاه کاپنوگراف خراب و اسقاطی مانیتورینگهای پویندگان راه سعادت، صا ایران،شیلر، سازگان گستر ، Masimo ، Irma ، Phasein، ٍEMMA و کپنوگراف Novametrix و Respironix

  شماره تماس: ۰۹۳۶۷۲۲۲۷۲۹

منابع

• «Accuracy of end-tidal carbon dioxide tension analyzers». J Clin Monit. آوریل ۱۹۹۱. PMID 1906531.
• «Infrared measurement of carbon dioxide in the human breath: “breathe-through” devices from Tyndall to the present day». Anesth. Analg. سپتامبر ۲۰۰۸. doi:10.1213/ane.0b013e31817ee3b3.
• «Capnography Waveform Interpretation | LITFL: Life in the Fast Lane Medical Blog» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۹-۲۱.
• . www.fa.wikipedia.org
• «Waveform capnography» (PDF).