آموزش نحوه استفاده از مولتی متر دیجیتال

مولتی متر چیست؟

مولتی‌متر (به انگلیسی: multimeter) یا مولتی‌تستر (به انگلیسی: multitester) دستگاهی برای اندازه‌گیری چندین کمیت الکتریکی مانند ولتاژ، جریان، مقاومت الکتریکی، ظرفیت خازنی و … است، که می‌توان با آن سلامت یا مشخصات قطعات الکتریکی یا الکترونیکی را نیز ارزیابی کرد.

در مولتی‌متر می‌توان به وسیله یک سِلِکتور قابل چرخش (کلید انتخاب‌گر چرخنده)، کمیت‌ الکتریکی موردنظر برای اندازه‌گیری و نیز حدود آن را انتخاب کرد. برای استفاده از مولتی‌متر لازم است با هر کدام از کمیت‌های الکتریکی آشنا بود، چرا که هر یک، واحدی مشخص دارد.

نام دیگر مولتی‌متر، که البته امروزه کمتر رایج است، آوومِتر (Avometer) است که از حروف اول کلمات آمپر (Amper)، ولت (Volt) و اهم (Ohm) گرفته شده‌است.

مولتی‌متر از اساسی‌ترین ابزار مهندسان و تعمیرکاران برق و الکترونیک است که در هر کارگاه، تعمیرگاه یا آزمایشگاه برق یافت می‌شود. مولتی‌متر، دو نوع آنالوگ (عقربه‌ای) و دیجیتال (رقمی) دارد.

امروزه استفاده از مدلهای آنالوگ بسیار کم شده است و علت آن نیز پارامترهای کمتری است که مولتی مترهای آنالوگ اندازه میگیرند است. همچنین حساسیتها و نکات زیادی است که در هنگام کار با مولتی مترهای آنالوگ می بایست توسط کاربر رعایت شود که موجب سخت تر شدن اندازه گیری با این وسیله می شود.اما با همه این موارد در برخی جاها استفاده از مولتی متر های آنالوگ می تواند کاربرد داشته باشد.مثلا در جاهاییکه سیگنال بصورت لحظه ایی است

تاریخچه

اولین وسیله برای اندازه‌گیری پارامترهای الکتریکی، گالوانومتر (Galvanometer) بود که در سال 1820 برای اندازه‌گیری جریان‌های کم ساخته‌شد. گالوانومتر (آمپرسنج) را می‌توان با سری کردن یک مقاومت با آن، برای اندازه‌گیری ولتاژ، و با استفاده از پل وتستون، برای اندازه‌گیری مقاومت، نیز به کار برد. گالوانومتر، نمونه اولیه مولتی‌متر و آمپرمترها بود که تنها در آزمایشگاه کاربرد داشت و بزرگ و حساس بود.

اولین مولتی‌متر در دهه 1920 اختراع شد. ساخت این مولتی‌متر را به یک مهندس اداره پست بریتانیا با نام  Donald Macadie نسبت داده‌اند. این دستگاه می‌توانست جریان، ولتاژ و مقاومت را اندازه‌ بگیرد. او این دستگاه را آوُمتر Avometer نامید.

مولتی‌مترهای امروزی با بهره‌گیری از مدارهای الکترونیکی و پردازنده‌های ساده، انواع پارامترهای الکتریکی را اندازه می‌گیرند و بر روی نمایش‌گر LCD نشان می‌دهند.

نحوه کار با مولتی متر

برای کار با مولتی متر به سه نکته مهم باید توجه کرد:

اول: اینکه مولتی متر یک دستگاه اندازه گیری است و از روی تفسیر اعداد نشان داده شده می توان قطعات را تحلیل کرد.

دوم: برای هر اندازه گیری متفاوت ، پراب های مولتی متر را باید در محل مخصوص قرار داد.مثلا هنگامیکه دستگاه درمد اندازه گیری جریان قرار دارد شما نمیتوانید ولتاژ را اندازه بگیرید.

سوم:با چرخاندن کلید سلکتور پارامتری را که می خواهید اندازه بگیرید مشخص کنید.

با در نظر گرفتن دو موضوع بالا شما میتوانید از مولتی متر برای اندازه گیری کمیتها یا پیدا کردن خطا ها و عیوب بردهای الکتریکی و الکترونیکی استفاده کنید.

برای تشخیص خطا ها و عیوب : هرگاه کمیت اندازه گیری شده مطابقتی با مشخصات ذکر شده بر روی یک قطعه نداشته باشد یعنی آن قطعه خراب است.

مثلا اگر مقاومتی را که مقدار نوشته شده روی آن 100 اهم است اندازه بگیرید و مولتی متر OL نشان دهد یعنی مقاومت سوخته است.

دقت کنید اکثر قطعات الکترونیکی دارای تلورانس هستند. به این معنا که یک مقاوت 100 اهمی دقیقا مقدار 100 اهم ندارد و ممکن است عددی بین 95 تا 105 اهم را داشته باشد.هنگام اندازه گیری این مقدار تفاوت به معنای خراب بودن قطعه نخواهد بود.

گام اول در تست قطعات:ابتدا کلید سلکتور را بر روی کمیت مورد نظر خود قرار دهید.

گام دوم در تست قطعات:پرابها را مطابق با کمیت مورد اندازه گیری بر روی دستگاه جاگذاری کنید.

گام سوم در تست قطعات: پراب ها را به دو سر قطعه مورد نظر متصل کنید.

گام چهارم در تست قطعات: عدد نشانداده شده بر روی مولتی متر را به درستی تفسیر کنید.

نکته:برای یک کاربر حرفه ایی الزامی است که به محدودیتها و تواناییهای دستگاه مولتی متر خود آگاهی کامل داشته باشد.بنابراین در ابتدا دفترچه راهنمای کاربری دستگاه را بطور کامل مطالعه کنید.

تست فیوز با مولتی متر

برای تست فیوزها از مد اتصال کوتاه(بیزر) دستگاه استفاده می شود. در این حالت اگر دو سر فیوزی را تست کردید و صدای بیزر دستگاه بلند شد به معنی سالم بودن فیوز است.و اگر مانند شکل بالا بر روی دستگاه  OL نمایش داده شد یعنی فیوز سوخته است و باید تعویض شود.

تست دیود با مولتی متر